Systematische overschrijding van drempelwaarden voor fijn stof (PM10)

Bij arrest van 28 april 2022 (C-286/21) heeft het Hof van Justitie van de Europese Unie, overeenkomstig het verzoek dat de Commissie in haar verzoekschrift van 4 mei 2021 heeft geformuleerd, Frankrijk veroordeeld omdat het in de gebieden Parijs en Martinique-Fort-de-France de dagelijkse grenswaarde voor de concentratie van microdeeltjes (PM10) systematisch en voortdurend overschrijdt.

Het Hof oordeelde dat Frankrijk de richtlijn 2008/50/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa heeft geschonden:

" - door na te laten ervoor te zorgen dat de dagelijkse grenswaarde voor de concentratie van microdeeltjes (PM10) niet systematisch en voortdurend wordt overschreden, en dit sedert 1 januari 2005 tot en met het jaar 2019 in de agglomeratie en zone Parijs (FR04A01/FR11ZAG01) en sedert 1 januari 2005 tot en met het jaar 2016 met uitzondering van het jaar 2008 in de agglomeratie en zone Martinique/Fort‑de‑France (FR39N10/FR02ZAR01) werden de verplichtingen opgelegd krachtens artikel 13 lid 1 van de Richtlijn 2008/50/EG van het Europees Parlement en de Raad van 21 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit en schonere lucht voor Europa, gelezen in samenhang met Bijlage XI van die richtlijn, niet nageleefd, en

- door na te laten ervoor te zorgen dat de luchtkwaliteitsplannen passende maatregelen voorzien opdat de periode van overschrijding van de grenswaarde zo kort mogelijk kan worden gehouden, werden de verplichtingen opgelegd krachtens artikel 23, lid 1, tweede alinea van de Richtlijn 2008/50/EG, gelezen in samenhang met Bijlage XV van die richtlijn, in deze beide zones sedert 11 juni 2010 niet nageleefd."

Het Hof weerhield twee grieven met betrekking tot schendingen van de Richtlijn 2008/50/EG van 21 mei 2008 betreffende de luchtkwaliteit.

In verband met de eerste grief die betrekking heeft op een systematische en voortdurende schending van artikel 13, lid 1 juncto Bijlage XI van de Richtlijn 2008/50, herinnert het Hof in zijn overweging nr. 46 aan het feit dat wat de zone Parijs betreft, zelfs indien de PM10-concentraties een structureel dalende tendens vertonen, een schending systematisch en voortdurend kan blijven ondanks een eventuele gedeeltelijk dalende tendens die uit de verzamelde gegevens blijkt. Het Hof besloot immers dat Frankrijk de grenswaarden waaraan het zich dient te houden, niet heeft gerespecteerd. Het Hof herinnert aldus aan zijn arrest van 10 november 2020 tegen Italië.

In de overweging nr. 48 besluit het Hof dat, hoewel de aftrek van natuurlijk stof van de totale PM10-concentraties die de Commissie in 2017 en 2018 voor de zone Martinique/Fort-de-France heeft toegepast rechtmatig had kunnen worden toegepast over de volledige periode van 2005 tot 2016, kan op grond daarvan echter niet worden vastgesteld dat de dagelijkse grenswaarde voor PM10 tijdens deze periode in acht zou zijn genomen. Frankrijk geeft immers toe dat de Franse autoriteiten, bij gebrek aan de plaatsing van een geschikt meetstation vóór 2016, niet in staat waren om de door de Commissie vastgestelde methode toe te passen om de aan de natuurlijke bronnen toe te schrijven overschrijdingen te bewijzen en af te leiden.

In verband met de tweede grief die gebaseerd was op artikel 23, lid 1 van Richtlijn 2008/50, juncto Bijlage XV van deze Richtlijn, oordeelde het Hof in zijn overweging nr. 76 dat de grenswaarde voor PM10 in 2019 gedurende 67 dagen is overschreden, wat overeenstemt met bijna het dubbele van het maximaal toegestane aantal overschrijdingsdagen, en dit ondanks de door de Franse autoriteiten voorzien en uitgevoerde maatregelen.

Voorts merkt het Hof op dat Frankrijk kennelijk niet tijdig passende maatregelen heeft genomen om ervoor te zorgen dat de periode waarin de grenswaarden voor PM10 worden overschreden, in de betrokken zones zo kort mogelijk is. Aldus is de overschrijding van de dagelijkse grenswaarde voor PM10 systematisch en voortdurend gebleven gedurende respectievelijk meer dan negen en zes jaar in de zones Parijs en Martinique/Fort-de-France na de datum met ingang waarvan Frankrijk verplicht was om alle passende en geschikte maatregelen te nemen teneinde te voldoen aan de vereiste dat de periode van overschrijding van deze waarden zo kortmogelijk is..

Het Hof bevestigt dus zijn rechtspraak in verband met de Richtlijn 2008/50.

Op nationaal niveau heeft de Franse Raad van State Frankrijk op 4 augustus 2010 veroordeeld tot de betaling van een bedrag van 10 miljoen euro omwille van de vervuiling door stikstofdioxide in vijf zones en de PM10-vervuilling in de Parijse agglomeratie.