De gekkekoeiendans
De Belgische pers stond de voorbije dagen bol van de meest uiteenlopende opiniestukken over het klimaatbeleid.
Dat vooral het moment van publicatie daarbij een rol speelt, ontgaat niemand in deze aanloop naar de federale verkiezingen.
Naast het schijnopportunisme kan ook de onderliggende boodschap geen enkele jurist onberoerd laten. Een ideologische strijd tegen het voorzorgsbeginsel is immers duidelijk de rode draad in deze stortvloed aan artikels.
Ter herinnering: het voorzorgsbeginsel is een algemeen rechtsbeginsel dat in België als dusdanig wordt erkend door zowel de wetteksten als het recht. Het wordt doorgaans toegepast om gebeurtenissen met niet verifieerbare of weinig waarschijnlijke gevolgen te voorkomen die een negatieve impact kunnen hebben op de mensheid. De wetenschappelijke en technische kennis en vooruitgang bepalen dat wat de mens doet, moet worden beperkt bij ernstige of onomkeerbare risico’s.
Waaghalzen die ervan overtuigd zijn dat wetenschap en techniek een oplossing kunnen bieden voor alle fouten van de mens, vinden dat het voorzorgsbeginsel een onaanvaardbare rem zet op de zin voor initiatief en de ondernemingsgeest. Volgens de voorstanders van deze theorie is het beginsel dan ook voorbestemd om te verdwijnen in een geavanceerde beschaving.
Bij een jammerlijke fout worden de verantwoordelijken vervolgd, terwijl wetenschap en techniek de schade herstellen. Het klinkt bijna te mooi om waar te zijn.
En dat is het ook, want de gekke koe zal nog lang dansen …
Hoeveel slachtoffers heeft de gekkekoeienziekte – een gezondheidscrisis die duidelijk het gevolg was van roekeloosheid en winstbejag –niet gemaakt? En hoeveel van hen zijn vandaag correct vergoed voor de schade die ze hebben geleden?
Om nog maar te zwijgen van de tovenaarsleerlingen en hun kernenergie. Hebben zij bewezen dat ze met hun kennis en spitstechnologie de vreselijke gevolgen voor mens en milieu van Tsjernobyl en Fukushima konden herstellen?
Het kwaad is geschied zonder gepaste schadevergoeding. Wachtend op de vooruitgang die al dan niet komt.
Deze recente, maar symbolische voorbeelden tonen aan dat het milieurecht eerder een 'reactierecht' is: het anticipeert weinig tot helemaal niet. Kortom, in het licht van de inventiviteit van de mens zou het voorzorgsbeginsel dé gedragslijn moeten zijn. Het vormt immers de groeivoorwaarde voor een rechtssysteem dat 'in beweging' is.
Verwante expertise: Leefmilieu