Klimaat: Brits gerecht verbiedt uitbreiding Heathrow

Door de aanleg van een derde landingsbaan op de drukst bezochte luchthaven van Europa zouden er jaarlijks 700 extra vliegbewegingen per dag en 142 miljoen passagiers kunnen worden verwelkomd. Het project, dat in eerste aanleg wettig was verklaard, werd aangevochten door de burgemeester van Londen, verschillende deelgemeenten ten westen van Londen en enkele milieu-ngo’s.

In zijn vonnis verklaarde het hof van beroep: "De minister [van transport] had bij de opstelling van de nationale beleidsverklaring die aan dit project ten grondslag lag, rekening moeten houden met het akkoord van Parijs en toelichting moeten verstrekken over de wijze waarop het akkoord in aanmerking was genomen, hetgeen niet het geval was."

Het hof beriep zich op de Planning Act van 2008, een wet die betrekking heeft op het goedkeuringsproces voor grote infrastructuurprojecten. Krachtens artikel 5(8) van de Planning Act: "moeten de beweegredenen (in het bijzonder) een toelichting omvatten over de manier waarop het in de verklaring uiteengezette beleid rekening houdt met het beleid van de regering in verband met de matiging van en de aanpassing aan de klimaatverandering."

Het hof heeft zich dus niet ten gronde uitgesproken over het dossier, namelijk of het project in overeenstemming is met het engagement dat het Verenigd Koninkrijk is aangegaan in het kader van het akkoord van Parijs. Niettemin blijft dit een opmerkelijke beslissing. Hieruit blijkt namelijk dat er steeds vaker een beroep wordt gedaan op het rechtssysteem om de verbintenissen van landen ten aanzien van de strijd tegen de klimaatverandering af te dwingen. En rechters gaan in op deze verzoeken.

Neem het Australische vonnis van 8 februari 2019, dat de opening van een dagbouwmijn verbood, precies omdat de uitstoot van broeikasgassen die door het project wordt veroorzaakt, in strijd is met de doelstellingen die in het kader van het akkoord van Parijs zijn vastgelegd. In Europa is een ander duidelijk signaal het arrest van de Hoge Raad der Nederlanden van 20 december 2019 in de zaak Urgenda, waarin de Nederlandse overheid definitief veroordeeld werd om haar uitstoot van broeikasgassen terug te brengen. Er beweegt dus heel wat op het gebied van klimaatrechtvaardigheid.