Milieuwetgeving: de EU zet (nog meer) in op naleving

Belangrijke beleidsuitdagingen liggen op het vlak van de daadwerkelijke toepassing ervan. Daar ook vallen belangrijke beleidswinsten te boeken.

Het meest recente initiatief op EU-niveau omvat een EU-actieplan om de naleving te ondersteunen. De Europese Commissie maakte dit actieplan officieel bekend op 18 januari 2018. Het document wijst nogmaals op de ontoereikende toepassingsgraad van het EU milieu-acquis in de lidstaten. De kosten van de niet-uitvoering van de milieuregelgeving worden geraamd op 50 miljard EUR per jaar. Ze hebben onder andere betrekking op milieu- en gezondheidskosten, niet gerealiseerde voordelen in de groene bedrijfstakken, marktverstoringen en verlies van belastinginkomsten.

Maatregelen waarin het actieplan voorziet, sluiten aan bij behoeften die bleken uit een brede consultatie van de nationale autoriteiten die voor naleving instaan en van andere maatschappelijke stakeholders. Ze spelen in op de drie brede categorieën mechanismen die tot naleving kunnen bijdragen: nalevingsondersteuning, toezicht en sanctionering. Er werden duidelijk prioriteiten gesteld, die rekening houden met de belangrijkste nalevingsproblemen die bleken bij het uitvoeren, doorheen 2016, van nationale nalevingsstudies (Environmental Implementation Reports). Aldus, bv.:

• het opstellen van richtsnoeren voor goede praktijken ter bestrijding van milieucriminaliteit en andere daarmee verband houdende misdrijven, met bijzondere aandacht voor afval- en wildlife-criminaliteit;
• het ontwikkelen van de capaciteit en het gebruik van geo-spatiale informatie (satellietbeelden e.d.m.);
• een evaluatie van nationale nalevings- en handhavingssystemen, als onderdeel van een breder kader tot beoordeling van milieu-governance.

Ter ondersteuning van de realisatie van het actieplan, wordt een deskundigengroep opgericht. Dit forum zal bestaan uit vertegenwoordigers van de handhaversnetwerken op nationaal en Europese niveau (netwerken van milieu-inspecties, milieu-procureurs, milieurechters, milieu-politiediensten, …, Europol, Eurojust). Het realiseren van het actieplan wordt een collaboratief proces.

Het begeleidende werkdocument, dat achtergrondinformatie bevat, schenkt aandacht aan de verschillende overtredersprofielen, van georganiseerde criminaliteit tot overtreders die eenvoudigweg verloren lopen in de regelgeving. De bedoeling is voor elk profiel een gepaste beleidsrespons te ontwikkelen.

Cf.: EUROPEAN COMMISSION, Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions. EU actions to improve environmental compliance and governance, Brussel, 18 januari 2018, COM(2010) 10 final.